Grafsymbolen

Grafsymbolen vroeger en nu

Vroeger werden er traditionele grafsymbolen gebruikt en aangebracht op grafstenen en grafmonumenten. De betekenis van deze symbolen waren veelal religieus van aard. Het was destijds belangrijk dat de bezoeker van het grafmonument het geloof herkende van de overleden persoon. Een verscheidenheid aan religieuze symbolen werd gebruikt om de diverse geloofsovertuigingen uit te beelden.

Tegenwoordig worden er naast de religieuze symbolen ook veel vaker eigentijdse symbolen gebruikt. Grafsymbolen die bijvoorbeeld het beroep, hobby, of liefhebberijen van de overleden persoon symboliseert. Veel van deze symbolen voor grafstenen staan voor rouw, gedenken, herdenken, hoop, troost, liefde en trouw. De betekenis van deze symbolen zijn veelal zeer persoonlijk van aard en kunnen zelfs, in combinatie met andere symbolen, iets speciaals vertellen over de overleden persoon.

Toch zijn bijna alle symbolen van een zeer oude oorsprong. Vaak is dan ook de betekenis ervan in deze huidige tijd niet altijd even bekend.

 

< Graf met kruis en open boek als Christelijke symbolen

Christelijke symbolen voor grafstenen en monumenten

Al eeuwen lang kent het christelijke geloof al het symbool van het visje. Het symbool in de vorm van een vis, werd in het geheim gebruikt om te laten zien dat je christelijk was en liet zien of een ander ook christelijk was. De oorsprong van dit teken komt uit de tijd dat de christenen vervolgd werden. Dit symbool heet het Ichthus teken en betekent letterlijk vis. De I staat voor Jezus, de CH voor Christus, de T voor Theou, de U voor Uios en de S voor Soter. De ruwe betekenis van de letters staat voor Jezus Christus Gods Zoon Verlosser. Een unieke manier dus om met dit symbool, waarvan de letterlijke betekenis bekend was onder de christenen, in het geheim met elkaar samen te zijn.

De vis wordt eigenlijk niet meer gebruikt als grafsymbool. Wel zie je dit symbool nog op de achterkant van sommige auto’s. Men weet dan dat de eigenaar een christen is.

De kerk zelf heeft in die tijd en door de eeuwen heen ook heel veel symbolen gecreëerd. De kerk heeft zelfs veel oude heidense symbolen omgevormd tot christelijke symbolen die opgenomen werden in het christelijke geloof.

Enkele voorbeelden van Christelijke symbolen

• Het kruis
  Al een eeuwen oud gebruikelijk symbool op grafstenen. Het symboliseert het lijden en sterven van Jezus. Maar ook symboliseert het de verzoening tussen God en de mensheid.
• De duif
  Dit grafsymbool betekent verzoening en vrede. Maar verwijst ook naar eenvoud, onschuld en zuiverheid.
• Anker, hart en kruis
  Dit symbool verwijst naar de voornaamste christelijke deugden: geloof, hoop en liefde.
  Tevens symboliseert het de band met Christus
• De engel
  De engel  heeft vleugels als teken van de goddelijke macht. De engelen worden gezien als de boodschappers van het goddelijke woord.
• De Jacobsschelp
  Het symbool dat onder andere de geboorte en wedergeboorte als betekenis heeft.
• Afgebroken zuil
  Deze zuil staat symbool voor een jong, plotseling afgebroken leven
• Twee ineen gestrengelde handen
  Twee ineen gestrengelde handen symboliseren de liefde en verbondenheid tussen een man en een vrouw. Als ze liggend op een kussen met een gebroken ketting ertussen worden afgebeeld, betekent dit een door de dood verbroken huwelijk.
• Het lam
  Het lam Gods was Jezus Christus en is al eeuwen lang het symbool voor Jezus. Ook is het een symbool van reinheid en onschuld. Wanneer het lam samen met een kruis wordt afgebeeld, symboliseert het de dood van Jezus Christus.
• De zandloper
  De zandloper drukt het onverbiddelijke voortschrijden en de kortstondigheid van het leven uit. Een zandloper met vleugels symboliseert de tijd die vervliegt en de vergankelijkheid van de mens.
• Opengeslagen boek
  Het opengeslagen boek duidt op de band van de overledene met de Bijbel, het boek der boeken. Tevens verwijst het naar het boek des levens, waarin alle daden zijn opgetekend.

Er zijn nog talloze andere symbolen die worden gebruikt als grafsymbool. De keuze ervan is zeer persoonlijk en past bij de overleden persoon.

Enkele Joodse symbolen

• Chanoekalamp
  Deze speciale lamp met zeven armen wordt gebruikt tijdens het Chanoekafeest.
• De twee handen van Cohen
  De handen worden naast elkaar afgebeeld en met de palmen naar beneden. De handen worden zo gehouden bij het uitspreken van de zegen van de priester in een Synagoge. Het is het symbool van een Joodse priester. Dit symbool mag  alleen als grafsymbool worden gebruikt op het graf van een Joodse priester.
• Menorah kandelaar
  Dit is een Joodse liturgische kandelaar met 7 armen. Deze kandelaar brandde in de tempel van Salomon. De zeven armen symboliseren het getal 7. Zeven is het getal van volheid en voltooiing.
• De water schenkende kan en schaal van de Leviet
  Het symbool van de Leviet die de kan en schaal hanteert tijdens de rituele handwassing van Cohen.
• De Davidsster
  Dit is het belangrijkste en  meest gebruikte symbool van het jodendom. Dit symbool wordt vaak als grafsymbool gebruikt.

Lees meer over de gebruiken en rituelen bij een Joodse begrafenis op onze pagina over Joodse graven.

Dierensymbolen

• Adelaar
  De adelaar is de koning van de vogels en was vroeger het symbool van een keizer. Het symboliseert het opvliegen van de ziel naar de goden.
• De hond
  De hond is het symbool van trouw en waakzaamheid. De hond wordt veelal afgebeeld aan de voeten van de overleden persoon welke de baas van de hond was.
• Een konijn
  Het konijn is het symbool van vruchtbaarheid. Maar wordt ook vaak gebruikt op een kindergraf als uiting van liefde voor het dier.
• De leeuw
  De leeuw is de koning der dieren en is het symbool van de adel. De leeuw belichaamt als symbool kracht, macht en krijgshaftigheid.
• De uil
  De uil is het symbool van de nacht en de dood. De uil heeft  het vermogen om in het donker te zien en geruisloos te vliegen. Als de uil kraste in de nacht, zou er spoedig een dode zou volgen, zo geloofde men vroeger.
• Vlinder
  De vlinder symboliseert de kortstondigheid van het leven, vanwege zijn teerheid en korte levensduur.
• De zwaan
  Eigenlijk wel het meest gekozen symbool voor grafstenen en grafbeelden. De zwaan is het symbool van de eeuwige trouw. De zwaan leeft monogaam en blijft vrijwel altijd alleen voor de rest van haar of zijn leven als zij of hij de partner verliest.

Dit is een kleine greep uit de vele bestaande dierensymbolen en hun officiële betekenis voor grafstenen en grafmonumenten. Natuurlijk kan er op een graf elk willekeurig dier worden gebruikt als persoonlijk symbool welke bij uw overleden dierbare past. Ieder dier dat dient als symbool heeft immers hun eigen unieke betekenis.

Een paar voorbeelden van planten- en bloemensymbolen

• Eikentak
  De eik is het symbool van onsterfelijkheid en het eeuwige leven. Tevens is een eik onverwoestbaar en symboliseert het de onvergankelijkheid.
• Lauwerkrans
  Een lauwerkrans van laurierbladeren is door de groenblijvende bladeren het symbool van het eeuwige leven, overwinning, roem en eerbetoon.
• Palmtak
  Kort gezegd symboliseert de palmtak de overwinning op de dood.
• Treurwilg
  De treurwilg is het symbool van het verdriet en de rouw. De prachtige hangende takken symboliseren de tranenstroom van de overlevenden die in de aarde verdwijnt.
• Een bloem
  De bloem symboliseert de ziel van de mens.
• De roos
  De roos duidt op schoonheid, de navolging van Christus, de liefde en de vergankelijkheid van het leven. De roos kent vele betekenissen, waarvan deze wel de belangrijkste zijn.
• Geknakte roos
  Een roos met een gebroken steel symboliseert een (plotseling) afgebroken leven.
• De zonnebloem
  De zonnebloem draait haar kop mee met het zonlicht waardoor de plant zelfs een christelijke betekenis kreeg. Ook staat de zonnebloem voor geluk, levenslust, adoratie en bewondering.

Er zijn nog veel meer bloemen en planten die als grafsymbool een diepere betekenis kennen. Voorbeelden te over. Het is aan u, als nabestaande, welk symbool u op het grafmonument wenst. Ieder symbool kan op meerdere manieren worden aangebracht in of op het steen.